پروتکل قصه درمانی کودکان

پروتکل قصه درمانی کودکان

دسته بندی : وورد

نوع فایل : Word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 8 صفحه

قسمتی از متن Word (..docx) :

پروتکل قصه درمانی کودکان وسایل لازم برای قصه درمانی وسایل مورد استفاده در پژوهش حاضر به ترتیب عبارت بودند از : کارت احساسات : شامل صورتک های ساده با حسهای : خشم ، شادی ، ناراحت ، نگران ، غم ، ترس ، خوشحال . اشیاء : شامل توپ ، ماشین اسباب بازی ، عروسک ، جارو ، تفنگ ، پاپت ، تخته و ماژیک ، مداد مشکی و کاغذ ( لازم به ذکر است که از اشیاء نام برده تماماً و یکجا در تمامی جلسات استفاده نشده است ، در شرح جلسات توضیح داده می شود که در هر جلسه از کدامین یک از این ابزار استفاده شده است ). قصه : 9 قصه محقق ساخته در ارتباط با مسائل و در گیریهای عاطفی و رفتاری کودکان مبتلا به نشانههای لجبازی – نا فرمانی ، گرد آوری شده است . که براساس سنجش مولفه های اختلال لجبازی – نافرمانی در پرسشنامه (CSI – 4) توسط پژوهشگر تدوین شده است و تطابق این قصه ها با معیارهای سنجش توسط استاد راهنما تایید شده است . طرح درمانی و شرح مختصر جلسات به کار گیری فنون قصه درمانی ، به گونه ای که از طریق قصه گویی متقابل درمانگر و کودکان ، مشکلات عاطفی کودکان شناسایی شده و راه حل های موثر در برخورد با مو ضوعات فشارزا ، از طریق 7 فن ارائه گردید . فنون به کار گرفته توسط درمانگر،در فرآیند قصه درمانی پژوهش حاضر ، به شرح ذیل می باشد : 1.بازی با کلمات احساسی در این تکنیک با استناد به روش کادوسان ( به نقل از کداسن وشفر، ترجمه صابری و وکیلی ، 1382) از کودکان خواسته می شود احساسات مختلف را شناسایی کرده ، نام برده و سپس درمانگر آنها را بر روی کارت به شکل صورتک کشیده و با آنها قصه ای ساخته و بیان می کند. در این روش درمانگر درباره موضوع هایی بحث و پرسش می کند که مطرح کردن آنها تهدید آمیز است مثلاً از کودکان سوال می شود که چگونه لجبازی می کنند ، بعد از آن ، احساس های آنها را بوسیله کارت احساسات جویا می شویم و همین کار را در جریان قصه هم استفاده می کنیم ، بدین صورت که ، در مانگر کارتها ی احساسات را با تعدادی ژتون در اختیار کودک قرار می دهد و برای شناسایی بهتر احساسات توسط کودک از او می خواهد با ژتون بر روی کارتهای احساس ، احساس قهرمان قصه را نشانه گذاری کند .این فن در جلسات 1 و 2 استفاده شد . جلسه اول : هدف : آشنایی اعضای گروه با یکدیگر ، اطلاع کودکان در فعالیتهایی که قرار است در جلسات اجرا شود و آشنایی با انواع احساسات . شرح : در ابتدا مشاور خود را به اعضای گروه معرفی نمود . توضیحی درباره برنامه مورد نظر و کیفیت آن داده و از کودکان خواست خود را به اعضای گروه معرفی نمایند . سپس به بیان قوانین گروه پرداخت . در انتها برای ایجاد انطباق بیشتر کودکان با شرایط کلاس و جو صمیمانه تر ، همراه با اجرای یک بازی کوتاه ، کودکان با انواع احساسات آشنا شدند . بازی انجام شده در این جلسه ، بازی آدم آهنی بود که ابتدا درمانگر شروع کرد و پس از یادگیری بازی ، خود کودکان با هم انجام دادند ، به این صورت که از کودک که نقش آدم آهنی را بازی می کرد خواستیم که احساسات را نمایش دهد . مثلاً : آدم آهنی خوشحال باش ، آدم آهنی عصبانی باش، آدم آهنی ناراحت باش و ... جلسه دوم : هدف : کاربرد احساسات و عوامل به وجود آورنده شرح : در این جلسه درمانگر احساساتی را که در جلسه گذشته شناسایی کرده بود به شکل صورتکهایی بر روی کارت به کودکان ارائه داد . سپس با بیان قصه ای که در آن قهرمان احساسات مختلفی را تجربه کرده است . از کودکان خواست احساس قهرمان را با ژتون برروی صورتکها نشانه گذاری کنند . سپس علت به وجود آمدن آن احساس و نتایج آنرا به کمک خود کودکان برسی کرد . در پایان از کودکان خواسته شد تا تجربیات مشابه خود را باز گو کنند و مورد بحث قرار دهند. 2. قصه گویی با کلمات دارای بار عاطفی مثبت دراین روش در مانگر با استفاده از کلمات ، مفاهیم و پدیده های دارای بار عاطفی مثبت قصه هایی را که قبلاً انتخاب کرده ، در جلسه به کودکان ارائه می کند سپس همراه با کودکان جنبه های مختلف قصه را مورد بحث و بررسی قرار می دهد . در این گفتگو بر رویدادهای خوشایند ، جنبه های مثبت مربوط به موضوعات و راه حل های موثر به کار برده شده ، در قصه تمرکز می شود . از این فن در جلسه 13 استفاده شد . جلسه سیزدهم : هدف : مروری بر رویدادهای خوشایند و جنبه های مثبت مربوط به موضوعات ، آموزش مهارتهای حل مسئله با تاکید بر نتیجه مثبت تامل و استفاده از خلاقیت شرح : دراین جلسه مشاور، قصه ای را برای کودکان خواند که در آن قهرمان قصه در هنگام مواجهه با یک واقعه نا خوشایند توانست مسئله را مدیریت کند وبا حفظ خونسردی و تامل به شکل بسیار خلاقانه ای با مشکل روبه رو شود وموفق گردد . پس از آن گفتگویی بر اساس تجربیات واقعی کودکان در بین گروه شکل گرفت . 3.کلمه قصه مرا حدس بزن در این روش با استناد به روش قصه گویی ماری ریپ (کداسن و شفر ، ترجمه ی صابری و وکیلی ، 1382 ) قصه مورد نظر برای کودکان بیان می شود . سپس از آنها خواسته می شود تا کلمه ی قصه مورد نظر را با توجه به کلماتی که قبلاً به آنها ارائه شده ( که این کلمات با مشکلات ایشان مرتبط است ) حدس بزنند . در پایان درمانگر پیامهای درمانی قصه را گرفته و مورد بحث و بررسی قرار می دهد به طور مثال، درمانگر قصه را تعریف می کند و در آخر از کودکان می خواهد که عنوان قصه یا نام قصه را حدس بزنند ، با توجه به اتفاقات داستان .از این روش در جلسه 11 استفاده گردید . جلسه یازدهم : هدف : آشنایی با نتایج منفی رفتار ناسازگارانه مثل لجبازی و مقاومت ، کمک به درک دیدگاه هیجانی و فکری دیگران. شرح : دراین جلسه درمانگر قصه ، پسری را که مدام با دوستانش دعوا می کرد و دختری که مدام گریه می کرد وجیغ می کشید بازگو کرد و از آنها خواست نام قصه را حدس بزنند. از آنجا که داستان بر روی نتایج منفی رفتارهای نازگارانه قهرمان تمرکز داشت . بعد ازاتمام داستان بحث ، پیرامون نام و پیامهای درمانی قصه و پیآمدهای بی توجهی به هشدار های منطقی بزرگترها ( با در نظر گرفتن نیازها و خواسته های کودک ) صورت گرفت . 4. قصه درمانی با استفاده از استعاره ها و داستان پردازی ها در این روش با استناد به روش جمشید اِ . مروستی ( به نقل از کداسن و شفر ، ترجمه صابری و وکیلی ، 1382) در کاربرد استعاره ها و داستان پردازی در روان درمانی کودک ، ابتداد آزماینده بر مبنای اطلاعات به دست آمده از شرح حال و معاینه وضعیت روانی ، نیازهای فردی ، تعارض ها ، نگرانی ها و عوامل فشارزا را در هریک از آزمودنیها شناسایی کرده و پس از آن ، داستان هایی را خلق میکند که قهرمانان آن مشکلاتی مشابه مشکلات آزمودنی ها داشته اند . داستانها به گونه ای تنظیم می شوند که قهرمان داستان مهارتها و روشهای رویارویی جدید را برای غلبه بر مشکلات به کار برد. پایان همه داستان ها همیشه مثبت و پرازموفقیّت بوده و جای ضعف ها و نا امیدی ها بر توانمندی ، قدرت و امیدواری و راه حل ها تاکید می شود .از این فن در جلسه ی 4 و 7 استفاده گردید . جلسه چهارم : هدف : آشنایی با روشهای جدید رویارویی ، آشنایی با مراحل چهار گانه حل مسئله ( درنگ کردن و یافتن مسئله ، اندیشیدن درباره راه حل های مختلف ،یافتن راه حل و ارزیابی آن). شرح : درمانگردرحین بیان قصه ، برای تاثیر گذاری بیشتر ، تصاویری مربوط به قصه را روی تخته نقاشی کرد تا جذابیت و عینیت بیشتری به مفهوم قصه بدهد . درحین قصه گویی ، کودکان را به ارائه راه حل ها و پیش بینی نتایج احتمالی آنها فرا خواند . سپس برای ایجاد هماهنگی و جلوگیری از هرج و مرج در کلاس مراحل چهار گانه حل مسئله را از زبان قهرمان قصه بیان و مرور کرد . جلسه هفتم : هدف :آموزش مهارتهای اجتماعی،مسئولیت پذیری وشفاف سازی حیطه مسئولیتهای قهرمان شرح : درمانگر با بیان قصه ای که درآن قهرمان مسئولیت کارهای خود را نمی پذیرد و به گردن دیگران می اندازد . قصه را به جایی می رساند که قهرمان از وضیعت موجود به تنگ می آید و با بررسی شرایط تصمیم می گیرد به گونه ای متفاوت ازقبل رفتار کند . قصه به طور کامل گفته شد و در آخر ذهنیات قهرمان مورد بررسی قرار گرفت . در این جلسه برای تاثیر گذاری بیشتر از پاپت ( عروسکهای دستی و انگشتی ) استفاده شد . 5. قصه درمانی با استفاده از اشیاء دراین روش بااستفاده به روش فردریکس ( به نقل از کداسن و شفر ، ترجمه صابری و وکیلی ، 1382 ) به شناسایی تعارضات و نوع احساسات کودک پرداخته می شود . در این روش پنج شی را روی میز برای کودک قرار می دهیم و سپس از آنها می خواهیم داستانی بگویند که در آن یکی از این اشیاء به کار رفته باشد . شرایط داستانهای گفته شده توسط کودک عبارت اند از : داستان جالب باشد، جنبه آموزشی داشته باشد و همه بتوانند آنرا تکرار کنند و به سوالات جواب دهند . سپس درمانگر جهت گفتگو را به سمت تعارضها یا احساسات ناراحت کننده کودکی که داستان را بیان کرده سوق می دهد و بر شناسایی احساسات و پیدا کردن راه حل هایی متمرکز می شود ، که به کودک در حل مشکلاتش و تغییر در شیوه بر خوردش با مشکلات کمک کند. این فن در جلسه 8 و 9 مورد استفاده قرار گرفت . جلسه هشتم و نهم : هدف : آشنایی با احساسات مختلف با تاکید بر خشم ، دلایل و نتایج آن و نیز درک دیدگاه هیجانی دیگران با تاکید بر تشخیص رفتارهای غیرعمدی دیگران . شرح : درمانگر در این جلسات 5 شی ( توپ ، ماشین اسباب بازی ، عروسک ، جارو ، تفنگ) را در اختیار کودکان قرارداد و از آنها خواست تا یکی از اشیاء را برای قصه گویی انتخاب کنند ودرباره آن قصه ای بگویند که جالب باشد ، ابتدا و انتها داشته باشد . سپس درمانگر قصه یکی از بچه ها را که منسجم ترو به اهداف درمانی نزدیک تر بود را انتخاب کرد . تعارضات و احساسهای نارحت کننده قهرمان قصه را شناسایی کرد . در ادامه بر راه حل هایی که به قهرمان در حل مشکلات وتغییرشیوه ، بر خوردش با مسائل نارحت کننده ، کمک می کرد متمرکز شد .ازآنجا که در هر گروه 5 کودک و 5 قصه وجود داشت نیاز به زمان طولانی تر بود . لذا نیمی از کودکان در جلسه 8 و نیمی دیگر در جلسه 9 قصه گفتند و مورد بررسی قرار گرفتند . 6. فن مدیریت احساسات